Banki zostały zobowiązane do zastąpienia WIBOR-u nowym wskaźnikiem. Wybrany został WIRON, który miał być bezpieczny, ale okazuje się, że taki nie jest. Czeka nas kolejna zmiana wskaźnika referencyjnego stosowanego w umowach kredytowych, ale na razie jeszcze nie wiadomo na jaki. Na szczęście bankom nie śpieszyło się z dostosowywaniem wewnętrznych regulacji do rozporządzenia decydującego o rezygnacji z WIBOR-u.

Kredyty o zmiennym oprocentowaniu (głównie kredyty hipoteczne) mają oprocentowanie składające się z dwóch elementów. Stały fragment to marża, która jest ustalana na etapie analizy wniosku kredytowego i jej wysokość jest podana w umowie kredytowej.

Konieczność zmiany wskaźnika referencyjnego

Zmiennym elementem wpływającym na wysokość oprocentowania jest wskaźnik referencyjny. W przypadku kredytów hipotecznych najczęściej stosowany jest WIBOR 3M lub WIBOR 6M. Wysokość wskaźnika zmienia się i jest aktualizowana przez banki co trzy lub co sześć miesięcy. Oznacza to, że oprocentowanie kredytu zmienia się w trakcie jego spłaty.

WIBOR nie odzwierciedla jednak faktycznego kosztu pieniądza, jaki ponoszą banki. Dla okresów dłuższych niż jeden dzień nie jest on wyznaczany na podstawie faktycznie zrealizowanych transakcji. Specyfika polskiego rynku bankowego sprawia, że tego typu transakcje nie są zawierane między bankami.

Wskaźnik wybiega również w przyszłość. Jest on ustalany na podstawie prognoz i oczekiwań, więc zaczyna rosnąć w okresie, w którym spodziewamy się wzrostów stóp procentowych, zanim jeszcze Rada Polityki Pieniężnej podejmie decyzję o ich podwyżce.

Zmiana wskaźnika zgodnie z rozporządzeniem UE

Od 1 stycznia 2018 roku obowiązuje w Polsce rozporządzenie BMR, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych. Banki zostały zobowiązane do zmiany wcześniej stosowanego wskaźnika na inny, który zapewniłby większe bezpieczeństwo kredytobiorcom.

Pierwotnie nowym wskaźnikiem został wybrany WIRON. Proces zastępowania WIBOR-u WIRON-em rozpoczął się na początku 2023 roku i miał zakończyć się 1 stycznia 2025 roku. Od tego momentu banki miały całkowicie zaprzestać używania WIBOR-u.

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych zmienił jednak termin przejścia na WIRON na koniec 2027 roku. Do tej pory jedynie dwa banki zdecydowały się na zmianę stawki bazowej i nowe umowy kredytowe zawierane są na podstawie WIRON-u.

Konieczna kolejna zmiana

W kwietniu bieżącego roku Ministerstwo Finansów zdecydowało się jednak na przeprowadzenie analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR-u. WIRON był co prawda jednym z analizowanych parametrów, ale wzięto pod uwagę również inne indeksy i wskaźniki. Ponieważ Ministerstwo Finansów ma wątpliwości, czy WIRON faktycznie jest instrumentem finansowym wolnym od ryzyka, zaproponowane zostało przyjęcie innego parametru.

WIBOR jako wskaźnik nierynkowy na pewno zostanie zastąpiony nowym parametrem, ale z dużą pewnością nie będzie to jednak WIRON. Zmiana prawdopodobnie nastąpi też później niż na początku 2027 roku.