Śmierć rodziców to bardzo trudna emocjonalnie sytuacja. Jednak dziedziczenie majątku też może przysporzyć problemów. Wiele osób obawia się dodatkowych kosztów w postaci podatku od spadków i darowizn. W polskim prawie istnieją jednak przepisy, które pozwalają dzieciom całkowicie uniknąć tego obciążenia pod warunkiem, że spełnią określone wymogi.

Dzieci nie płacą podatku, ale trzeba spełnić warunek

Prawo wyróżnia trzy grupy podatkowe, a dzieci należą do I grupy, obejmującej także małżonków, wnuki, dziadków i rodzeństwo. To właśnie ta grupa ma możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadku. Sam fakt pokrewieństwa nie wystarczy jednak, by nie płacić. Konieczne jest dopełnienie formalności wobec urzędu skarbowego.

Warunki zwolnienia z podatku

Najważniejszym obowiązkiem jest zgłoszenie nabycia spadku. Należy to zrobić poprzez złożenie formularza SD-Z2 w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. Zazwyczaj datą tą jest: dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku albo dzień sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.

Niedotrzymanie terminu oznacza utratę prawa do zwolnienia. W takiej sytuacji spadkobierca musi zapłacić podatek wraz z ewentualnymi odsetkami.

Zwolnienie nie obejmuje konkretnych spadków

Zwolnienie z podatku nie obejmuje spadków otwartych przed 1 stycznia 2007 roku. W takich przypadkach nadal stosuje się dawne przepisy, nawet jeśli spadkobiercą jest dziecko lub inna osoba z I grupy. Oznacza to, że podatek może być naliczony niezależnie od pokrewieństwa.

Jak oblicza się podatek, gdy zwolnienie nie przysługuje?

Od 30 czerwca 2023 roku obowiązuje wyższa kwota wolna od podatku – 36 120 zł. Oznacza to, że dopiero nadwyżka ponad tę sumę podlega opodatkowaniu według stawek dla I grupy:

• 3% – od nadwyżki do 11 833 zł,
• 5% – od kwoty pomiędzy 11 833 zł a 23 665 zł (plus 355 zł),
• 7% – od nadwyżki powyżej 23 665 zł (plus 946,60 zł).

Korzystne dla podatników zmiany od 2025 roku

Od 2025 roku wprowadzono uproszczenia w procedurach związanych z dziedziczeniem. Najważniejsze to rezygnacja z obowiązku uzyskiwania zaświadczenia o braku zaległości podatkowych, jeśli spadek potwierdza notariusz. Dzięki temu proces przekazania majątku stał się szybszy i mniej sformalizowany.

Warto jednak podkreślić, że same zasady zwolnienia z podatku nie uległy zmianie. Nadal obowiązuje sześciomiesięczny termin na zgłoszenie spadku. Organy skarbowe wciąż mogą wszcząć postępowanie nawet kilka lat po nabyciu majątku, jeśli obowiązek ten nie został dopełniony. Termin przedawnienia wynosi 5 lat, liczony od końca roku, w którym minął czas na zgłoszenie.

Podatek od spadku po rodzicach w praktyce można całkowicie wyeliminować. Dzieci jako najbliżsi spadkobiercy korzystają ze szczególnego przywileju. Wystarczy jednak, że zapomnimy zgłosić spadek, aby narazić się na niepotrzebne koszty i kłopoty. Dlatego tak istotne jest szybkie złożenie formularza SD-Z2 w urzędzie skarbowym. Dzięki temu spadek będzie tylko wsparciem dla rodziny, a nie źródłem dodatkowego stresu.