Od lat 90. ubiegłego wieku, aż do teraz oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą procentową było ustalane na podstawie wskaźnika WIBOR. W związku z coraz większymi wątpliwościami co do jego wiarygodności oraz zaleceniami Unii Europejskiej, kilka lat temu rozpoczęto prace nad wyborem nowego wskaźnika. Na początku planowano wprowadzenie wskaźnika WIRON. Jednak pod koniec ubiegłego roku podjęto decyzję o wprowadzeniu tymczasowego wskaźnika WIRF minus. Ostatecznie nadano mu nazwę POLSTR i to właśnie ten wskaźnik zastąpi WIBOR. Co to oznacza dla kredytobiorców?

To rewolucja na polskim rynku finansowym

Do opracowania nowego wskaźnika została powołana narodowa grupa robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych. Zasiadają w niej m.in. przedstawiciele Ministerstwa Finansów, NBP, KNF, BGK i GPW. Przez krótki czas proponowano, by WIBOR zastąpić WIRON-em, lecz ostatecznie podjęto decyzję, że nowym wskaźnikiem będzie POLSTR (Polish Short Term Rate). POLSTR ma być oparty na rzeczywistych transakcjach i wprowadzić ma większą przejrzystość i stabilność. Główna różnica między tymi dwoma wskaźnikami związana jest ze sposobem wyliczania. WIBOR jest wskaźnikiem opartym na deklaracjach banków dotyczących tego, po jakim koszcie byłyby skłonne pożyczać sobie pieniądze. POLSTR z kolei bazuje na rzeczywistych transakcjach, czyli ile faktycznie pożyczyły sobie instytucje finansowe. Innymi słowy, POLSTR to stopa oparta na danych historycznych, podczas gdy WIBOR był oparty na prognozach. Dzięki temu POLSTR ma lepiej odzwierciedlać realne warunki rynkowe i działać bardziej przejrzyście.

Kiedy pojawią się pierwsze kredyty oparte na POLSTR?

Tadeusz Białek, przewodniczący narodowej grupy roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych i prezes Związku Banków Polskich, w rozmowie z money.pl przekazał, że już od początku przyszłego roku banki zaczną oferować krótkoterminowe kredyty dla przedsiębiorstw (spółek kapitałowych) z oprocentowaniem opartym na POLSTR. Kredyty dla konsumentów, klientów korporacyjnych i instytucjonalnych oparte na tym wskaźniku mają się natomiast pojawić w II kwartale 2026 roku. Co do kredytów hipotecznych ze zmienną stopą, to od początku 2027 mają być oparte już wyłącznie na POLSTR. Jednak jak podkreślił Białek, najpierw konieczna będzie jeszcze emisja pierwszego papieru skarbowego opartego na POLSTR, bez którego rynek nie ruszy. To zwiększy wiarygodność wskaźnika nie tylko na rynku krajowym, ale i w oczach inwestorów z zagranicy.

Co dalej z kredytami opartymi na WIBOR-ze?

Wiele osób zastanawia się, co te zmiany oznaczać będą dla kredytobiorców, których kredyt oparty jest na WIBOR-ze. Otóż rozważa się dobrowolną oraz obowiązkową zmianę wskaźnika. Wprowadzony może również zostać mechanizm ustawowy, który w sposób automatyczny zmieni wskaźnik w umowach kredytowych. Mechanizm ten ma zostać wprowadzony w 2028 roku. Proces będzie skomplikowany, bo skala całego przedsięwzięcia jest ogromna, gdyż na koniec 2024 roku łączna wartość instrumentów finansowych powiązanych z WIBOR-em wyniosła ponad 6 bilionów złotych.